ΑΓΚΟΥΣΑ
«Είκοσι ιστορίες, είκοσι διαφορετικές φωνές, είκοσι μέρες κωμικοτραγικών γεγονότων που έμειναν ανεξίτηλες στη μνήμη των πρωταγωνιστών…»
Η «Αγκούσα» ήταν ένα βιβλίο που ήθελα πολύ να διαβάσω. Από την πρώτη στιγμή που η αγαπημένη συγγραφέας Μαντώ Μάκκα, μου ανακοίνωσε ότι θα μου το στείλει, έπλαθα σενάρια με το μυαλό μου για το τι μπορεί να κρύβουν οι σελίδες του.
Αυτό το βιβλίο λοιπόν κρύβει είκοσι καλογραμμένα διηγήματα. Είκοσι ιστορίες από αυτές που πραγματικά αγαπώ. Από την πρώτη κιόλας σελίδα το βιβλίο με είχε κερδίσει αναγνωστικά.
Όλα τα διηγήματα, ένα προς ένα, είχαν κάτι δυνατό να σου πουν και ο τρόπος που είναι γραμμένα σε κάνει να μην διαβάζεις απλά τις λέξεις αλλά να τις νιώθεις.
«Αγκούσα» λοιπόν σημαίνει αγκομαχητό.
Βρήκα τον τίτλο ευφυέστατο όπως και την αισθητική του εξωφύλλου. Και αν αναρωτιέστε γιατί το σχολιάζω τότε θα σας πω ότι η πρώτη εντύπωση είναι και η πιο σημαντική. Τουλάχιστον στη δική μου περίπτωση γιατί είμαι από τους αναγνώστες που αγαπώ τα ωραία, καλαίσθητα εξώφυλλα.
Είκοσι ιστορίες που μοιάζουν πραγματικά σαν μία κοινωνική θύελλα, έτοιμη να σε παρασύρει και να σε αποτραβήξει από τον μικρόκοσμο σου. Μέσα σε αυτές τις ιστορίες οι ήρωες είναι πρωταγωνιστές της διπλανής πόρτας. Σίγουρα έχεις συναντήσει κάπου έναν από αυτούς ή πολύ πιθανόν να είσαι και εσύ ο ίδιος ένας από αυτούς.
Η αφηγηματική απόδοση έχει δικό της χωροχρόνο και οι ιστορίες σε τοποθετούν στο παρελθόν, σε μία άλλη εποχή, τόσο γνωστή μα άγνωστη. Είναι περίεργο το συναίσθημα που νιώθει ο αναγνώστης διαβάζοντας αυτές τις σελίδες και πιστεύω ότι η συγγραφική δεξιοτεχνία της συγγραφέως εδώ είναι ακριβώς αυτό. Το συναίσθημα που σε κάνει να εναλλάσσεσαι από το παρελθόν στο παρόν και αντίστροφα. Αυτό συμβαίνει επειδή το βιβλίο φέρει θεματολογίες που θα είναι πάντα επίκαιρες, διακρίνω μία λογοτεχνική σύνθεση ως προς την διαχρονικότητα του.
Ας πιάσουμε όμως τα διηγήματα με τη σειρά…
«Η Μέρα Που Μίσησα Το Λάδι»
Από το πρώτο διήγημα λάτρεψα την γραφή της δημιουργού. Βρήκα άριστα προσαρμοσμένη τη γραφή της στην αφηγηματική της απόδοση. Μου άρεσε η απλότητα των λέξεων που τοποθετήθηκαν με πραγματική μαεστρία μέσα στο κείμενο κάνοντας το πολύπλευρο και δίνοντας του μία διαφορετική δυναμική. Αυτή την ιστορία θα την θυμάμαι πάντα γιατί εδώ συνάντησα μία γενιά μακριά από τη δική μου αλλά κοντά σε ανθρώπινα βιώματα μιας άλλης εποχής που δεν μας είναι καθόλου μα καθόλου άγνωστα. Δεν υπάρχει άλλωστε χάσμα γενεών όταν οι ιστορίες αυτές θυμίζουν μία ιστορία του παππού ή της γιαγιάς σου.
«Το Σπίτι Των «Μ»»
Πόσο κοστίζουν οι λίρες; Ίσως μία ολόκληρη ζωή. Εκείνη θα σε καθοδηγήσει και θα σε αφήσει να πέσεις μπρος στα πόδια της μοίρας. Ο θάνατος της μητέρας γίνεται το τέλος που θα δρομολογήσει μία καινούρια αρχή. Ένα ακόμα δυνατό διήγημα που θα σε πετάξει στα τάρταρα της ενσυναίσθησης και θα σε προστάξει να δεις ξεκάθαρα τον ψυχικό σου κόσμο. Ποιος είναι αυτός που αναζητάει τελικά το πραγματικό πρόσωπο της ζωής;
«Όταν έσπασε το λαβομάνο»
Οι αναμνήσεις καίνε τα πάντα σαν πύρινο σίδερο. Τι ρόλο παίζει η γιαγιά στην ιστορία αυτή; Πόσο στοιχίζει η απραξία; Σε αυτή την ιστορία βλέπουμε δεσμούς αίματος αλλά και ανθρώπινες σχέσεις κρυστάλλινες κάτω από το φως της κοινής διαδρομής. Παρατηρητής ο αφηγητής και τα λογοτεχνικά στοιχεία επίσης έντονα.
«Σαγιονάρα»
Η κακοποίηση έχει πολλές μορφές και δεν λογαριάζει εποχή. Η εξιστόρηση είναι δυνατή, οι περιγραφές μεθοδικά δουλεμένες. Το νόημα της ιστορίας έρχεται με την ανάγνωση των πρώτων φράσεων. Δυνατή περιγραφή αλλά και προστατευμένη παρουσίαση των γεγονότων. Για ακόμα μία φορά είναι τόσο έντονο το κοινωνικό στοιχείο που νιώθεις σαν να ζεις την ιστορία αυτή.
«Και Εγένετο Φως»
Μία ιστορία που έχει στον πυρήνα της την φοβία. Μέσα από την συγκεκριμένη ιστορία, η δική μου οπτική είναι ο γενικός συμβολισμός προς τον φόβο που βιώνουμε οι άνθρωποι κυρίως για το άγνωστο. Η εσωτερική πάλη της πρωταγωνίστριας είναι ένας εσωτερικός δρόμος αναζήτησης προς την δική της αλήθεια. Η δημιουργός σε αυτό το διήγημα ισορροπεί τον σκληρό ρεαλισμό με την χιουμοριστική προδιάθεση των ηρώων παρουσιάζοντας κάποια γεγονότα με διαφορετική οπτική.
«Ήμουν Κωφή ή Τυφλή»
«Ένα μυρμήγκι έγινα που έτρεχα να γλιτώσω από τη σόλα του γίγαντα…» Αυτή η φράση μου έμεινε έντονα από την συγκεκριμένη ιστορία και αν μου έλεγες να την αποκωδικοποιήσω τότε θα σου έλεγα ότι είναι τόσο φιλοσοφημένη που ήταν αδύνατον να μου περάσει απαρατήρητη. Η ιστορία σε παραπέμπει όπου και ο τίτλος του διηγήματος, στο ότι έχουμε την τάση σαν άνθρωποι να εθελοτυφλούμε. Η ζωή που δε μας ευχαριστεί, η μίζερη καθημερινότητα και η ανιαρή στάση απέναντι στον ίδιο μας τον εαυτό είναι πολλές φορές ένας μονόδρομος και είναι ο μόνος δρόμος που ξέρουμε να διαβούμε.
«Την Κλωστή Ρε Μάνα»
Αν έπρεπε να κρατήσω μία φράση από αυτή την ιστορία θα ήταν αυτή: «Καμουφλαρισμένες «συνταγές» γενεών σε χρυσές κλωστές χάραζε πάνω από το κεφάλι μου…». Η σχέση μεταξύ παιδιού και μάνας είναι από τις πιο δυνατές αλλά και αδύναμες. Πόσο καθοριστικό ρόλο παίζει η γνώμη της μητέρας σου στην ενήλικη ζωή σου; Η δημιουργός πάλι μιλάει για φόβους, για συναισθηματική απώλεια, για ανασφάλειες για μικροπρεπισμούς και μας αφήνει κάτω από τη γλώσσα την καραμέλα της αφύπνισης.
«Μυγοσκοτώστρα»
Ότι κι αν σε ενοχλεί υπάρχει πάντα τρόπος να το εξοντώσεις. Έτσι δεν είναι; Σε αυτό το διήγημα πρωταγωνιστικό ρόλο για εμένα έχει η αδελφική σχέση. Η δημιουργός έχει εξυψώσει τα συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα των σχέσεων. Έχει χτίσει με υπέροχο, γλαφυρό τρόπο τις περιγραφές και έχει συνδέσει αρμονικά όλους τους συμβολισμούς με τη μύγα και τη μυγοσκοτώστρα. Ένα υπέροχο διήγημα που σε βάζει πρώτα στη διαδικασία να καταλάβεις πόση δύναμη κρύβουν οι αναμνήσεις αλλά και οι αδελφικές σχέσεις αγάπης – μίσους.
«Το Κέικ Που Δεν Έφαγα»
Μία εξομολογητική διάθεση που φέρνει στο φως όλες τις κοινωνικές και προσωπικές ανασφάλειες του ήρωα. Ο ήρωας μας είναι ένας τεμπέλης που επιζητά να γευτεί ένα κέικ. Τα άβουλα όντα πως επιζούν άραγε; Η κατάθλιψη τι ρόλο μπορεί να παίξει στην ζωή κάποιου; Και ο έρωτας ποιο λόγο ύπαρξης πρέπει να έχει; Ο ήρωας είναι ένας καθημερινός άνθρωπος με παρακμιακά στοιχεία. Έντονες φιλοσοφικές τάσεις και εξομολογήσεις ως προς το πως αντιλαμβάνεται έννοιες που θα μπορούσαν να δώσουν νόημα στην ανιαρή ζωή του.
«30 Βαθμοί Στα Ευαίσθητα»
Η αφήγηση προδίδει την σχέση της ηρωίδας με το πλυντήριο. Με έντονους συμβολισμούς, η συγγραφέας για ακόμα μία φορά μας μεταφέρει στο παρελθόν. Τοποθετεί τα γεγονότα στον χωροχρόνο μέσα από σκέψεις που συνδέουν το τώρα. Λάτρεψα το γεγονός ότι γίνεται αναφορά σε Έλληνες λογοτέχνες έστω κι αν αυτή η αναφορά έμοιαζε με ένα αστραπιαίο πέρασμα. Το μήνυμα ήταν πολύ δυνατό όπως και ο προβληματισμός που μένει στο τέλος διαβάζοντας το συγκεκριμένο διήγημα.
«Η Πάλη Μιας Αφύσικης Αγάπης»
Ένα ακόμα δυνατό διήγημα που εξιστορεί την διαφορετικότητα και τον τρόπο που αντιμετωπίζεται μεμονωμένα με όλες τις δεύτερες σκέψεις ενός κοινωνικού συνόλου. Η «καταραμένη» πρωταγωνίστρια έρχεται αντιμέτωπη με την πραγματική της φύση και την γοητευτική σκοπιά του έρωτα ανάμεσα σε δύο υπάρξεις. Ώσπου, στο τέλος η επιλογή της είναι αυτό που πραγματικά την εκφράζει και την απελευθερώνει από τυχόν κοινωνικά στερεότυπα. Η αγάπη άλλωστε είναι μία, κανείς δεν μπορεί να την φυλακίσει στα δεσμά του καθωσπρεπισμού.
«Σάπια Μήλα Με Ξινισμένα Καλαμάρια»
Μία μάστιγα που δεν χωράει κανένα ίχνος λογικής. Ένα ουτοπικό παραλήρημα. Μία ψευδαίσθηση στη νοητή γραμμή της ιδανικής ζωής με την ζωή της πραγματικότητας. Η συγγραφέας αποτυπώνει και ενσαρκώνει με τις λέξεις της σε συντομία την διάσταση των εξαρτημένων. Το λεξιλόγιο των διαλόγων προσαρμοσμένο στις ανάγκες της περίστασης που παρουσιάζεται. Η εναλλαγή των σκηνών δομημένη με αποστειρωμένα συναισθήματα προς τον αναγνώστη. Γιατί η κατάληξη είναι μόνο ο θάνατος. Ένας μονόδρομος στρωμένος από αγκάθια.
«Το Κοκαλάκι Της Νυχτερίδας»
Η συμβολική νότα που αποπνέει η λέξη «τρίχες» στο συγκεκριμένο διήγημα κάνουν την όλη ιστορία ακόμα ενδιαφέρουσα. Ξεκινώντας να διαβάζω το διήγημα αναρωτιόμουν πού πραγματικά ήθελε να οδηγηθεί η σκέψη της δημιουργού. Κατάλαβα σχεδόν αμέσως ότι η εμμονή με τις «τρίχες» δεν ήταν παρά μία παρομοίωση των ανθρώπων και των συναισθημάτων τους. Τα γεγονότα που σε αποτραβάνε από την στιγμή σου μέσα στην αιωνιότητα.
«Πενήντα λεπτά μείον»
Αγάπησα πολύ αυτή την ιστορία. Η αναφορά στην τόλμη που δεν συμβαδίζει με την πραγματικότητα. Η ανυπαρξία, ο συμβολικός ρόλος ενός γέρου. Η μοναχικότητα, ο διάλογος της λύτρωσης. Ένα διήγημα που μιλάει για την απελευθέρωση χωρίς να κραυγάζει για αυτήν. Υπέροχη ιστορία με όμορφες ρεαλιστικές σκηνές και ένα κοινωνικό φαινόμενο που σε κάνει να αναρωτιέσαι για το πόση μοναξιά μπορεί να κρύβει τελικά ο διπλανός σου.
«Ανάθεμα τους εννιά»
Η τρυφερότητα ξεδιπλώνεται σε κάθε λέξη. Η έννοια της μητρότητας και ο σπουδαίος της ρόλος. Η έλλειψη αυτής που είναι ένα αιώνιο ψυχικό μαστίγωμα. Ένα διήγημα γεμάτο συναισθήματα για τη σχέση μάνας – κόρης. Ζωή και θάνατος. Δύο έννοιες αλληλένδετες μέσα από σκηνές που νιώθεις να πρωταγωνιστείς εσύ ο ίδιος.
«Το Τέλος Του Κόσμου»
Ένα κωμικοτραγικό γεγονός. Μία ιστορία που ενώ υποκλίνεται στην τραγικότητα των καταστάσεων, το σαρκαστικό στοιχείο είναι έντονο. Έχει ισοσταθμήσει με την δραματική εξέλιξη των πραγμάτων που επικρατεί. Θίγονται θέματα υπαρξιακά αλλά και πατριαρχικά. Είναι το κύριο μήνυμα της ιστορίας, με μία συνέχεια που καταλαβαίνεις ότι πίσω από κάποιες λέξεις, κρύβεται και διευρύνεται ο μισογυνισμός του σήμερα.
«Αγκούσα»
Τι θα πει η λέξη «αγκούσα»; Αγκομαχητό είτε βουβό είτε βροντερό. Πρωταγωνιστής σε αυτό το διήγημα είναι μία κιθάρα. Από εκεί ξεκινάνε και εκεί καταλήγουν όλα. Όνειρα σκόρπια σαν ροδοπέταλα που τα φυσάει ο άνεμος. Σκέψεις που δεν λογαριάζουν παρά μόνο τρέχουν. Μία μάνα και ο Ορφέας, ο γιος της. Η αφορμή για να της θυμίσει όλα όσα ήθελε να είναι κάποτε. Όλα όσα αγάπησε. Μπερδεμένες αναμνήσεις ξεπηδούν από το παρόν στο παρελθόν και ο έρωτας έχει το δικό του σπουδαίο λόγο ύπαρξης με μία ρεαλιστική νότα όπως αυτές που συνθέτουν μία μελωδία για να ακουστούν από μία κιθάρα.
«Μούχλα Στο Τετράγωνο»
Η μυρωδιά της μούχλας έντονη από την κούτα της… ζωής. Αναμνήσεις και η αφορμή για να ξετυλιχτεί το κουβάρι αυτού του διηγήματος. Μυστήριο στα πρώτα κείμενα και μία συγγραφική πινελιά από συμβολισμούς γιατί η κούτα έχει διαφορετικές μορφές. Προσαρμόζεται στα γεγονότα, αναλύει, προβληματίζει, στοχοποιεί καταστάσεις. Υπέροχη γραφή και παρομοιάσεις.
«Το Λάθος»
Ένα κοινωνικό πείραμα. Μία συγγραφική πρόκληση για τα κοινωνικά στερεότυπα. Μία γροθιά στα σωστά του καθωσπρεπισμού. Η έννοια της οικογένειας και ο ρόλος της πατριαρχίας. Αγάπησα αυτό το διήγημα γιατί έσκασε στα δυο μου μάτια ακόμα ένα κοινωνικό φαινόμενο που έχει να κάνει με το πόσο αποδεχόμαστε τελικά την διαφορετικότητα. Υπέροχη γραφή και από τις πρώτες γραμμές μπαίνεις στο νόημα της ιστορίας.
«Οι Φωνές»
Παιδικά καλέσματα της φαντασίας. Αναμνήσεις και φωνές να σε συντροφεύουν σε κάθε λέξη αυτού του διηγήματος. Αυτή η ιστορία ξεγυμνώνει τον φόβο και στον φέρνει μπρος στα δυο σου μάτια. Είναι η συμβολική και συνολική απεικόνιση των συναισθημάτων τρόμου. Το πως το μυαλό πλάθει σενάρια αλλά και το πώς σε φέρνει αντιμέτωπο με τον πραγματικό σου εαυτό.
Τελευταίο διήγημα και κλείνοντας αυτό το βιβλίο η γεύση που σου αφήνει είναι γλυκόπικρη και αυτός ο χαρακτηρισμός είναι τόσο συμβατός με το βιβλίο και τις ιστορίες γιατί μέσα τους κρύβεται η ανθρώπινη πλευρά της ζωής. Οι ήρωες αντιδρούν ρεαλιστικά, τα γεγονότα ανήκουν σε αυτόν που τα αφηγείται αλλά και στον αναγνώστη. Για κάποιο περίεργο λόγο, διαβάζοντας αυτό το βιβλίο με τα υπέροχα διηγήματα έχεις την αίσθηση ότι τα ζεις και αυτό είναι το πιο όμορφο και ενδιαφέρον κοκτέιλ συναισθημάτων που μπορεί να σου αποδώσεις ένας σπουδαίος δημιουργός όπως είναι η Μαντώ Μάκκα.
